การศึกษาวิจัยนี้มุ่งพัฒนารูปแบบการจัดบริการสำหรับผู้สูงอายุโดยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ผ่านการประยุกต์ใช้เครื่องมือและนวัตกรรมในพื้นที่เทศบาลตำบลทับมา จังหวัดระยอง และอบต.ท่างาม จังหวัดสิงห์บุรี โดยใช้กระบวนการวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วมใน 3 ระยะ ได้แก่ การสำรวจข้อมูลผู้สูงอายุ การคัดเลือกเครื่องมือที่เหมาะสม และการจัดบริการตามแผนงานที่ออกแบบร่วมกัน ผลการดำเนินงานพบว่า ทั้งสองพื้นที่มีสภาพปัญหาคล้ายกัน จึงเลือกใช้การคัดกรองภาวะสมองเสื่อมและแนวคิด “การสูงวัยในถิ่นเดิม” เป็นเครื่องมือหลัก พร้อมจัดตั้งศูนย์บริการและฟื้นฟูผู้สูงอายุในชุมชน การดำเนินงาน 4 เดือนส่งผลให้ผู้สูงอายุมีสุขภาพกาย–ใจดีขึ้น ทำกิจกรรมได้มากขึ้น ความเครียดในครอบครัวลดลง มีสังคมและเครือข่ายดูแล และอยู่ในสภาพแวดล้อมที่ปลอดภัย นอกจากนี้แบบจำลองเชิงสาเหตุมีความสอดคล้องกับข้อมูลจริงอย่างมีนัยสำคัญ ข้อเสนอแนะเชิงนโยบาย ได้แก่ การเสริมสร้างการมีส่วนร่วมของชุมชนในการดูแลและฟื้นฟูผู้สูงอายุ การบรรจุศูนย์ Day care ไว้ในแผนพัฒนา อปท. เพื่อให้มีงบประมาณต่อเนื่อง และการพัฒนาศักยภาพบุคลากรทุกระดับ ทั้งเจ้าหน้าที่ อสม. Care giver และทีมสหวิชาชีพ เพื่อให้สามารถจัดบริการผู้สูงอายุได้อย่างมีคุณภาพและยั่งยืน    

การวิจัยการพัฒนาคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุไทยอย่างรอบด้านโดยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ดำเนินงานด้วยกระบวนการวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม (PAR) ระหว่าง อปท. กลุ่มกิจกรรมผู้สูงอายุ ชุมชน และภาคีเครือข่าย เพื่อสร้างต้นแบบการพัฒนาคุณภาพชีวิตที่สอดคล้องกับสถานการณ์จริงของผู้สูงอายุในพื้นที่ศึกษา 4 แห่ง ได้แก่ เทศบาลตำบลหนองเสือ เทศบาลเมืองไร่ขิง เทศบาลเมืองบางรักพัฒนา และสำนักงานเขตราชเทวี ผลการวิจัยพบว่า การร่วมสำรวจและวิเคราะห์ข้อมูลผู้สูงอายุผ่านแบบวัดความมีชีวิตชีวาและคุณภาพชีวิต ช่วยให้ อปท. สามารถพัฒนาต้นแบบการดูแลผู้สูงอายุที่นำไปปฏิบัติได้จริง โดยมีปัจจัยความสำเร็จสำคัญ ได้แก่ ความร่วมมือจากทุกฝ่าย บทบาท “พี่เลี้ยง” ของทีมวิจัย และการประยุกต์ใช้เครื่องมือการพัฒนาคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุของ มส.ผส. ข้อเสนอเชิงนโยบายเสนอให้ อปท. สร้างและพัฒนาฐานข้อมูลผู้สูงอายุร่วมกับหน่วยงานสาธารณสุข ใช้ข้อมูลดังกล่าวในการออกแบบกิจกรรมที่ตอบโจทย์พื้นที่ ส่งเสริมบทบาทของชุมชนและกลุ่มกิจกรรมผู้สูงอายุในการจัดกิจกรรมอย่างมีส่วนร่วม พร้อมทั้งจัดสรรงบประมาณและกลไกกำกับดูแล โดยควรมีผู้เชี่ยวชาญภายนอกทำหน้าที่พี่เลี้ยงในระยะเริ่มต้นเพื่อเสริมศักยภาพและการเรียนรู้ร่วมกัน    

โครงการวิจัยการพัฒนาคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุไทยอย่างรอบด้านในพื้นที่เทศบาลตำบลหนองลาน จังหวัดกาญจนบุรี และอบต.ตลาดใหม่ จังหวัดอ่างทอง มีเป้าหมายเพื่อถ่ายทอดองค์ความรู้จากงานวิจัยของ มส.ผส. ให้แก่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ต่อยอดการใช้ประโยชน์องค์ความรู้ในการดูแลผู้สูงอายุ และพัฒนาโครงการเพื่อยกระดับประสิทธิภาพการบริหารจัดการของ อปท. โดยใช้กระบวนการวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วมร่วมกับผู้สูงอายุ ภาคีเครือข่าย และประชาชน ผลการดำเนินงานพบว่า เทศบาลตำบลหนองลานเน้นการเรียนรู้ตลอดชีวิต ผ่านโรงเรียนผู้สูงอายุและการพัฒนานวัตกรรมด้านการจัดการขยะ เช่น การผลิตก๊าซชีวภาพ ขณะที่อบต.ตลาดใหม่มุ่งส่งเสริมการทำงานที่เหมาะสมกับผู้สูงอายุ ผ่านโครงการปรับปรุงภูมิทัศน์ โครงการผู้สูงวัยใส่ใจลูกหลาน และกิจกรรมเสริมทักษะ เช่น การเขียนโครงการและศึกษาดูงานเกษตรธรรมชาติ ข้อเสนอเชิงนโยบายประกอบด้วย การสร้างความร่วมมือกับภาคีในและต่างประเทศ การพัฒนาความรู้ด้านการบริหารจัดการผู้สูงอายุให้แก่ อปท. และการจัดสรรงบประมาณที่เหมาะสมกับสัดส่วนผู้สูงอายุในแต่ละพื้นที่ เพื่อสนับสนุนการพัฒนาคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุอย่างยั่งยืน

โครงการพัฒนากลไกและความร่วมมือระดับท้องถิ่นเพื่อพัฒนาคุณภาพชีวิตผู้สูงวัยใน อบต.บุ่งหวายและอบต.หัวดอน จังหวัดอุบลราชธานี มุ่งนำองค์ความรู้และเครื่องมือจากงานวิจัยของ มส.ผส. มาประยุกต์ใช้จริงในพื้นที่ เพื่อให้องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นเป็นฐานสำคัญในการดูแลผู้สูงวัยอย่างรอบด้าน โดยเน้นการสร้างระบบและกลไกความร่วมมือกับภาคีท้องถิ่นผ่านกระบวนการวิจัยเพื่อชุมชน การดำเนินงานแบ่งเป็น 3 ระยะ ได้แก่ การเตรียมการ การปฏิบัติการ และการติดตามประเมินผล ซึ่งแต่ละพื้นที่พัฒนาโครงการตามบริบท เช่น โรงเรียนผู้สูงอายุ โครงการดูแลผู้ป่วยระยะประคับประคอง บ้านสร้างสุขอย่างมีชีวิตชีวา และศูนย์ส่งเสริมฟื้นฟูสุขภาพ การดำเนินงานร่วมกับคณะทำงานในพื้นที่ช่วยเสริมศักยภาพผู้ปฏิบัติ เกิดโครงสร้างและบริการสาธารณะใหม่ รวมถึงความสัมพันธ์เกื้อกูลในชุมชน ผลการศึกษาเน้นว่าการใช้ข้อมูล AAI ช่วยมองภาพรวมผู้สูงวัยได้ แต่ต้องเสริมด้วยข้อมูลเชิงลึกเพื่อออกแบบกิจกรรมที่ตอบโจทย์จริง อีกทั้งพบปัจจัยสำคัญที่ทำให้ อปท. ดำเนินโครงการสำเร็จ 7 ประการ ได้แก่ ข้อมูลเชิงลึก กระบวนการวิจัยที่ชุมชนมีส่วนร่วม ทุนเดิมของคณะทำงาน การสื่อสารที่ดี ระบบบริหารจัดการที่ยืดหยุ่น การสนับสนุนจากผู้บริหาร และนโยบายที่เอื้อต่อการขับเคลื่อนผู้สูงวัยในระดับท้องถิ่น